Ekonomiya Noon at Ngayon by Geneva Bea Lara

         Economics? Hindi ako noon interesadong malaman kung ano ba ang mga pasikot-sikot sa ekonomiya. Ang mahalaga lang noon ay sa bawat perang hawak ko ay may katumbas itong anumang produktong sasapat dito. Ang pakiramdam na unti-unting humirap ang pamumuhay ang isa sa mga dahilan kung bakit napaisip ako kung ano ba nangyayari sa ekonomiya ng Pilipinas.

        Ano nga ba ang tunay na basehan ng pagsasabing mahirap ang ekonomiya ng bansa? Pwede bang ibase ito sa bilang ng mga taong nagugutom, mga walang trabaho o kakulangan ng pagtugon sa pangangailangan ng mga tao? Marami tayong reklamo sa mga bagay-bagay sa paligid natin. Pero sa tingin ko, ang ikagaganda o ikasasama ng ekonomiya ay magsisimula sa bawat isa dahil ang bawat indibidwal ang siyang bubuo sa sosyedad o lipunan. Kaya nasa atin na ring mga kamay ang ating ikauunlad at ikababagsak.

Isa sa maling pananaw ko sa ekonomika na pera lamang ang nagpapaikot rito. Maling-mali and pag-iisip ko iyon dahil hindi lang ito tungkol sa pera. Patunay na hindi pera ang nagpapaikot sa mundo: wala naman halaga ang pera kung wala rin namang gagamit nito dahil aanhin mo naman ito kung wala hindi mo naman ito mapapakinabangan?

       Simula ng malaman kong ang ekonomika ay nabuo nang dahil sa pangangailangan (Demand) at pagtugon sa pangangailangan (Supply), nalaman ko ang kahalagahan ng pagdedesisyon. Marami tayong mapagpipilian pero dapat sa pagpili alam mo kung may kapalit itong maganda o may idudulot na bagay na pabor sa'yo. Papayag ka bang magbayad ng P50 para sa isang pirasong kendi/tsokolate? Ako? Depende kung yung kendi/tsokolateng iyon ay talagang makakapagbigay kasiyahan sa akin. Bakit naman hindi diba? Pero kung ito ay tipong basta-basta lamang, huwag na lang. Simple kung titingnan pero ang kagustuhan ng mga tao sa isang sosyedad ay isa sa mga batayan ng kung anu-anong mga produkto ang gagawin at mga serbisyong ibibigay.

           Sa paglipas ng panahon, alam nating maraming nagbabago. Iba’t iba na ang ating mga pangangailangan. Anu-ano ba ang basehan ng pagbabagong ito? Nagbabago ang ating panlasa, kita, edukasyon, edad at hanapbuhay/trabaho. Ang panlasa (taste) natin ay nagbabago marahil dala na rin ng panahon. Sino ba namang magpapaiwan sa agos ng buhay? Wala naman siguro. Malaking salik sa pagbabago ang kita at hanapbuhay. Kahit gaano mo kagusto ang isang bagay, dapat mo munang unahin ang mga bagay na tutugon sa mga pangangailangan mo. Dito na rin nabuo ang konsepto ng “utang.” Dahil sa sobrang kagustuhan mo sa isang bagay, naiisip mong manghiram ng pera upang tustusan makakapagbigay sa’yo ng kasiyahan. Ang edukasyon at edad ay nakakapagpabago rin ng pag-iisip ng tao. Totoong “We have changing needs.” Simpleng halimbawa ay ang damit, hindi mo na naman pwedeng isuot pa ang damit mo noong ikaw ay sanggol pa lamang sa edad mo ngayon.

 Isa pang tanong sa isip ko ay, sinong may sabing mahirap ang Pilipinas? Mayaman ang Pilipinas. Marami tayong mga likas na yaman ngunit hindi lamang ito nagagamit ng tama o di kaya ay "iba ang nakikinabang" dito kaya wala ring saysay ang mga ito sa ating paningin. Sa panahon ngayon, masasabi kong may mga magagandang pagbabago sa ekonomiya ng Pilipinas. Sa patuloy na pagpupusige ng ilan sa mga sangay ng pamahalaan, unti-unti na ngang nakakabangon ang Pilipinas sa mga pagkakautang nito. Ito ay isa sa katunayang may magandang pagbabago na sa ekonomiya ng Pilipinas:

Noon wala akong pakialam. Ngayon, mas bukas na ang aking isipan tungkol rito. At dahil Pilipino ako, pipilitin kong maging salik ng mabuting pagbabago.